Ünlü bir sinemacının kişisel yaşamına dair anlattıklarını merak ötesi bir duyguyla okursunuz. Ama çok az ipucu verir. Kitabı okumaya başladığımda, “Salome” filmini yeni izlemiştim. “Çin Kahvesi” filmi birkaç yıldır yaratıcı yazarlık derslerimde izlettiğim filmler arasında yerini almıştı. Shakespeare seminerlerimde “Venedik Taciri” filmindeki Shylock karakterini bir çözümleme örneği olarak ele almıştık. “Richard’ı Aramak” ise daha bu kitabı okurken derslerimde yerini aldı.

“Her şey nasıl gördüğünüz, nasıl duyduğunuzla alakalı.”

Doğrusu, Al Pacino’nun izlediğim birçok filminin ardından okuduğum bu söyleşi kitabında karşıma çıkan portresine bakarken; (onu güçlü bir oyuncu kılan) onun sinemada “ikon” konumuna gelişinin bir rastlantı olmadığını gözledim. Bu başarıyı getiren, ilkin, neyi yapması gerektiğini seçmesi; buna yaşamını adaması, oyunculuğa tutku/sadakatle bağlanıp çalışması, sürekli öğrenmesidir. Evet, Al Pacino’nun başarısının sırrı budur.

Al Pacino’ya “sinemacı”, “sinema oyuncusu” deyip geçmek zordur. Tiyatro kökenli bir aktör, bir karakter oyuncusu… Her ne kadar Al Pacino denildiğinde akla “Baba” filmi gelse de; onu asıl tanımak için, bence “Richard’ı Ararken”, “Solome” ve “Çin Kahvesi” filmlerini izlemeli önce.

Diyebilirim ki; hem Al Pacino’yu hem onun tiyatro aşkını hem de Shakespeare’i tanımak/anlamak için “Richard’ı Ararken» size çok şey anlatacaktır. Lawrence Grobel, ona, “Kral Lear”ı oynayabileceği bir yaşa gelip gelmediğini sorduğunda Al Pacino’dan aldığı yanıt onun birikimini/oyunculuk deneyimini, öğreticiliğini tümüyle ortaya koyacak düzeyde: “Lear’ı denemem gerek. Rolde ne kadar rahat olacağımı görmek için her şeyi olduğu gibi bunu da denemem gerek. Sormam gereken sorular : Bu iki kızı onu neden sevmedi ve diğeri neden sevdi olacaktır. Ona, diğerlerine yapmadığı ne yaptı. Lear’ı oynarken bu şekilde çalışılmalı. İlk okumada metaforlar anlaşılıp, fikirlerin ne olduğuna bakılmalı, daha sonra oyun, anlaşılır ve yorumlanabilir bir şeye dönüştürülmelidir. İnsanların, çocukların arasındaki ilişkilerle ve Lear’ın aradaki hayatıyla, eşiyle nasıl bu noktaya geldikleriyle kesinlikle ilgilenirdim. Neyin uğraşısını verdi? Neye benziyordu? Nerede olurdu? Bir şey ifade etmesi için nasıl yapılması gerekirdi? Başlangıçta bu tür nüanslar çok önemli olurdu. Lear’ı oynayacak olsaydım, Lear’ın nüfuz edebileceği bir karakter bulmam gerekirdi. Bu kim olurdu? Bu karakteri oynamam için bana ne mesafe verirdi?”

O, Shakespeare’le beslenen; dili seven biridir. Hayata karşı da duruşu/bakışı, bir yaşam felsefesi olan üstelik kendi yaşadığı koşulların içinde var edebilmiş, biriktirmiş olduğunun bilincindedir de. Bir oyuncu için karakteri iyi yorumlayabilmenin yolunun dili anlamaktan geçtiğini imler. Ama şunun da altını çizer; kendi seçiminde neyin önde olabileceğine dair: “…Kral Lear rolünü oynamak bir yıl sürer. Belki de oynarım ama ancak karakterin kendisi olabileceği bir yere taşıyabilirsem bunu yaparım.”

Onun sıklıkla Shakespeare’e dönmesi, onu yaşamının odağında tutması oyunculuğa sadakatinden kaynaklanıyor bir bakıma. “Richard’ı Ararken”, Shakespeare’i öğrenmek/öğretmek için yapılmış yarı belgesel bir film. Orada, kamerayı yönelttikleri biri şunları söyler: “Birbirimize karşı duygu beslemeyi öğrenirsek, bu kadar şiddet olmaz. Duygusuz konuşursak toplumumuza bir şey anlatamayız. Shakespeare gibi konuşmalıyız.”

Al Pacino’nun tiyatroda, sinemada başlayan süren öyküsü bir adanışın öyküsüdür aslında. Oyuncu olarak teatral yanı ağır “Çin Kahvesi” filmini yönetmesi; iki oyun-sinema/belgesel yapması onun tutkusunun/adanışının simgesidir aslında.

“Ben kendimi, bu işleri yöneten bir oyuncu olarak görüyorum.”

Söyleşiye yansıyan her bir sözü, düşüncesi, deneyimi ve birikiminin yansısı bize şunu gösteriyor; Al Pacino, kuşakdaşı oyuncular Dustin Hoffman ve Robert De Niro’dan farklı. Onu bu kadar ayrıcalıklı kılan hem hayata karşı duruşu, yaşam felsefesidir; hem de tiyatroya olan sadakati… Tiyatroya 1962’de, sinemaya da 1969’da adım atar. Kırka yakın oyun, sayısı elliye varan filmde rol alır.