İhsan Sönmez
Aslında pek de beyaz sayılmaz artık. Bugünlerde göç ve göçmen kavramına “Amerikan Rüyası”nın taban tabana zıt bir kabusla uğraşan koca ülke, Uzakdoğu, Asya ve Hispanik etkileriyle -hem de ne etki- müthiş bir edebi kazan olma yolunda hızla ilerliyor. Bu kazanda kaynayan en güzel kelimelerin ana vatanı ise Afrika.
Afrika kökenli karakterlerin ön planda olduğu Amerikan edebiyatı -bize çok yansımasa da- hep gündemde oldu, hem klasikler hem de neredeyse her sene bir “hit” çıkaran yeni ve eski yazarları ve bu metinlerden hareketle çekilen Hollywood film ve dizileriyle gündemde kalmayı da başardı. Ama bu hikâyelerin özünde, yazar veya kahramanın derisi ne renk olursa olsun, hep aynı soru var: Ben kimim? Bu dünyada yerim neresi?
İşte bu sorunun cevabını arayan, bulan, dahası okura da hissettiren birkaç kitap:
Bülbülü Öldürmek
Harper Lee
Sel Yayınları
Bu yazının elbette temel taşlarından biri olan bu ödüllü kitap, ırkçılık ve eşitsizliğe karşı edebi bir manifesto. Yıllar sonra gelen devam kitabı Tesbih Ağacının Gölgesinde de okunmalı.
Merhamet
Toni Morrison
Sel Yayınları
Köle pazarları… Sefalet… Özgürlük kelimesinin sözlüklerden bile yırtılıp atıldığı yıllar. Bu ortamda kadın olmayı anlatan Morrison, hem Nobel hem Pulitzer ödülü sahibi.
Bölge Bir
Colson Whitehead
Çev. Algan Sezgintüredi
Siren Yayınları
Yeni bir metin. Siren hızlı iş çıkarmış. Belki ırkçılık temeline dayanan bir metin değil ama yine bir arayış romanı. Bu kez, fantastik bir dünyada…
Amerikana
Chiamando Negozi Adichie
Can Yayınları
Genç bir kızın çocukluk aşklarından başlayıp özgürlük ve ırkçılık kavramlarını ele aldığı bir reşit olma romanı. Önemli bir kalem. Takip etmekte fayda var.
Yazdan Kalan Son Gül
Muhyiddin Şekur
Timaş Yayınları
Küçük Carlos’un Amerika taşrasında büyümesi ve büyürken hayatı ve köklerini fark etmesinin hikâyesi. Tersine bir edebi göç.
Dünyayla Benim Aramda
Ta-Nehisi Coates
Monokl Kitap
Çağdaş bir klasik. Bir babanın oğula verdiği nasihatlerle şekillenen bir kurgu. Amerikan rüyasının bir madalyonu varsa, işte bu kitap, o madalyonun diğer yüzü.
Kafesteki Kuş Neden Şakır, Bilirim
Maya Angelou
Çev. Sinem Er
Everest Yayınları
Yedi ciltlik otobiyografik roman serisinin ilk cildi, bir klasik. Küçük bir kızın inanılmaz zorluklar içinde büyüme ve kendini bulma, kabul ettirme hikâyesi.
Saçında Gün Işığı
Jhumpa Lahiri
Domingo
Yine ödüllü bir kalem. Bu kez iki kardeş üzerinden anlatılan bir hikâye. Nesiller ve coğrafyalar arasında bir yolculuk.
Not: Bu yazıyı yazarken, kitap ve yazarları sıralarken kategorik olarak Afrika-Amerikan edebiyatı yayını yapan bir yayınevi olmadığını fark ettim. Hem eser sayısı kısıtlı hem de yazar seçkisi. Kitaplar farklı yayınevlerine dağılmış durumda. Benim bilgi eksikliğim de var muhakkak, uyaran veya “Şu da vardı yahu!” diyecek olan varsa çok memnun olurum.