Ekrem Sakar
Acaba Yahya Kemal’in Eski Şiirin Rüzgârıyle kitabının ilk bölümünün Selimname olmasının; şiirine başlarken de Yavuz Sultan Selim devrini yazacak olan kalemini kınından sıyrılmış kılıca benzetmesinin ve yazdığını dinleyenlerin kendine rahmet okuyacaklarını söylemesinin sebeb-i hikmeti nedir? Bu soruyu yazının sonunda cevaplamak üzere Türklerin en önemli tarihçilerinden Ahmet Cevdet Paşa’ya geçelim. Cevdet Paşa’ya göre Türk tarihinin en büyük hükümdarı Yavuz Sultan Selim’dir. Zira Yavuz, doğuya hâkim olmadan batıda egemenlik kurmanın bir kıymeti olmadığının farkındalığıyla Osmanlı’nın hilafet makamını elde etmesini sağlamış bir cihan sultanıdır. Nitekim dönemini anlatan eserlerin kendi adıyla yani Selimname olarak isimlendirilmesiyle bir nev’i taltif edilmiştir. Selimname’ler Yavuz berhayatken yazılmaya başlanmış olmakla birlikte çoğu vefatından sonra kaleme alınmıştır. Arapça, Farsça ve Türkçe dillerinde yazılan Selimnameler’in Türkçe olanlarının 20 sayısı 20’ye yakındır.1
Cihangir Tuğlar
Selimname
Turgut Güler
Ötüken Neşriyat
Turgut Güler’in Cihângîr Tûğlar adlı kitabı, Yahya Kemal’in yazdığı Selimname’nin bir şerhi.2 Yazarın kitabını “cihangir tuğlar” olarak isimlendirmesinin sebebi, Selimname’nin her bendinin tuğlar redifiyle sona ermesi ve Sultan Selim’in kendisi gibi tuğlarının da cihangir olduğu fikri. Güler’in şerh metodu, metinden yola çıkarak pek çok şey anlatan geleneksel şerh yöntemlerimizle paralellik gösteriyor. Şiirin beyit beyit şerh edilirken bir kelimeden ya da kavramdan hareketle döneme ait tarihî bilgilerin verilmesi, metnin dinî altyapısının izahı, tarihî vakaların roman tadında anlatılması, ele alınan mefhumun kültür tarihimizdeki semantik serüveni sayfalar sürüyor. Sahifeler arasındaki sürekliliği sağlayan en önemli unsurlar ise yazarın akıcı üslubu ve muhkem Türkçesi. Kitabı okurken bir beyitten yola çıkıp kendinizi çok hayal etmiş, epey düşünmüş ve bayağı duygulanmış halde buluyorsunuz. Hulâsa-ı kelâm Yahya Kemal’in Selimname’si tarihe manzum olarak, Cihangir Tuğlar ise mensur olarak edebiyatla bakan iki eser.
Yahya Kemal sualine dönersek; hem şiirinin keskin oluşuyla övünmesi hem de Sultan Selim’in askerî gücüne çağrışım yapması hasebiyle kalemini kınından sıyrılmış keskin bir kılıca benzeten şair, Sultan Selim’in ehemmiyetini vurgulayıp bir Türk olarak vefa borcunu ödediği ve icraatlarını bu denli güzel dile getirdiği için halkın kendisine rahmet okuyacağını söylemiştir diye düşünüyoruz. Bittabi ona rahmet okumak için evvelâ Selimname’sini okumak gerekiyor. Bu okumayı da şiirin fevkalâde bir şekilde şerh edildiği söz konusu kitap vasıtasıyla yapanın pişman olacağını zannetmiyoruz. 
Dipnotlar :
- Türkçe Selimnameleler’in dökümü için bk. Mustafa Argunşah, “Türk Edebiyatında Selimnameler”, Turkish Studies, IV/8 (İzmir 2009), 31-47. Söz konusu çalışmada muhtemelen müstakil bir eser olmaması nedeniyle Yahya Kemal’in Selimname’sinden bahsedilmemektedir.
- Şunu da belirtmeliyiz ki mevzubahis kitap Türk edebiyatında yapılan ilk ve tek “Selimname şerhi” olabilir.