Röportaj: Gökçe Özder

2014 senesinde çocuklara ve gençlere sevgiyi, dostluğu, barışı, özgür ve bilimsel düşünceyi anlatan eserler yayımlamak amacıyla yola çıkan Fom Kitap genç bir çocuk yayıncısı olmasına karşın yayımladığı 100’ü aşkın kitapla şimdiden piyasada sağlam bir yer edinmiş durumda. Fom Kitap’ın en az kendisi kadar genç kurucusu Fuat Ömer Altay’la yayın politikası, deneyimli yazarlarla çalışmak, okurun tercihleri gibi konulara uzanan keyifli bir söyleşi gerçekleştirdik. 

Dokuz senelik bir yayınevi olarak artık sektörde belli bir yer edinebildiniz. Bunu neye bağlarsınız? Yayınevinizi duyurmak, piyasada yer edinebilmek için neler yaptınız/yapıyorsunuz?

Fom Kitap kurulduğunda bizden bir önce kurulan ve sadece çocuk edebiyatına odaklanan bir önceki en yeni yayınevi 6-7 yaşındaydı. Yani şimdiki kadar hızla büyüyen bir alan değildi çocuk edebiyatı yayıncılığı. 

Şimdi bakıyorum, bizden sonra çok sayıda yayınevi kuruldu. Bundan çok mutlu oluyorum. Demek ki birbirimize cesaret veriyoruz diye düşünüyorum.

İtalyan çocuk edebiyatının en önemli ismi Gianni Rodari’nin kitaplarını yayımlıyorsunuz. Dahası bu kitapları yalnızca çevirip basmıyorsunuz, bir çeşit projelendiriyorsunuz. Rodari’yi bu derece önemli kılan şey ne? Bize biraz bu yayın sürecini anlatır mısınız?

Gianni Rodari benim çok uzun zamandır severek okuduğum bir yazardır. Sevgim belki de hayranlık düzeyinde… Sırf Rodari’den bir kitap yayınlamak için İtalya’ya gitmişliğim dahi var. O sebeple bugün Rodari’nin beş kitabını yayınlamış olmak bana mutluluk veriyor. Benim Rodari sevgim ekip arkadaşlarıma da sirayet etti ve daha çok “Nasıl duyurabiliriz?”, “Nasıl sevdirebiliriz?” diye çok düşündük. Sonunda “Rodari ile Düşünmek” serisi ortaya çıktı. 

Rodari gerçekten farklı düşünen (bunu Ormanda Eğlence‘de çok iyi görüyoruz) farklı bakış açısı olan, ters köşe yapmayı seven bir yazar. Biz de yayınevi olarak “Rodari gibi düşünmek” söylemini sıklıkla kullanıyorduk. İstedik ki bu sadece aramızda kalmasın, okura da ulaşsın. Galiba başarıyoruz da. Rodari’nin doğumunun 100. yılında ilk kitabımızı yayınladık, yeni kitaplar da gelecek.

En Şanslı Sayı
Gianni Rodari
Çevirmen: Sima Özkan
FOM Kitap

Yayıneviniz etiketiyle çıkacak telif ve çeviri eserleri seçerken nelere dikkat ediyorsunuz? Bir “yayınevi politikası”ndan bahsetmek mümkün mü?

Fom Kitap başından beri yayın çizgisi, ilkeleri olan bir yayınevi olarak çıktı yola. Bu konuda taviz vermedik. Sadece zamanla değişimler oldu. İlk yıllarda yayınlanan kitapların üçte biri klasikler, üçte biri Türk edebiyatı, üçte biri dünya edebiyatıydı. İstedik ki tam metin ve orijinal dilinden çeviri klasikleri de seçme şansı olsun okurun. Ama ne yazık ki o alanda kalite rekabeti yapınca fiyat rekabeti yapılamadığını gördük ve son üç yılda klasiklerin yayın listesindeki oranını azalttık. Yerine resimli çocuk kitaplarına alan açtık. 3-4 senedir artık çoğu yurt dışından alınanlar olmak üzere resimli çocuk kitapları da yayınlıyoruz.

Çocuk kitapları söz konusu olduğunda seçimin yalnızca çocuk tarafından değil ebeveyn ve öğretmenlerin yönlendirmesiyle de olduğunu biliyoruz. Fom Kitap kitaplarını yayımlarken yetişkinlerin eleştiri ve hassasiyetlerini de dikkate alıyor mu?

Fom Kitap yetişkinlerin eleştirilerini dikkate alıyor. AMMAAA bir şartla. Bu eleştiriler yetişkinlerin kitap okuduğu çocuklardan onlara aktarılanlarsa, yani yetişkinler bir aracı olarak bize gerçek okurun (çocukların) fikirlerini iletiyorsa tabii ki fazlasıyla dikkate alıyoruz. 

Yayın çizgimiz zaten iyi edebiyat çevresinde dolanıyor. Dolayısıyla bana göre Fom Kitap’ın hemen her kitabı velinin ya da öğretmenin okumadan dahi çocuğa sunabileceği kitaplar. Ekstra bir hassasiyet uygulamak belki sansüre kaçan ve yazarlarımızı baskılayan bir tutum olur. Böyle bir şeyi istemeyiz.

İlk kitabını yayımlayan yeni bir yazara, henüz bir çocuk kitabı resimlememiş çizere, hatta ve hatta küçük bir çocuğa da alan açan bir yayınevi Fom. Tüm bunlar birer risk değil mi? 

Haklısınız. Açıkçası bu tespitiniz beni çok sevindirdi. Çünkü artık çok ön plana çıkartmıyoruz bu durumu. Ama gerçekten de birçok yazarımızın ilk kitaplarını biz bastık. Bu bizim gibi yeni bir yayınevi için biraz riskti belki, ama yeni olmanın getirdiği de bir sorumluluktu belki de. Az da olsa bazı çizerlerin ilk işleri de bizden çıktı. İyi ki dediğim konuların başında zaten bu cesaret geliyor.

Öte yandan da çocuk edebiyatında uzun yıllardır dirsek çürüten Sevim Ak, Bilgin Adalı, Aytül Akal, Birsen Ekim Özen gibi  isimlerin de yayınevinizden kitapları yayımlanıyor. Bu isimlere baktığımızda büyük oranda başka büyük yayınevleriyle özdeşleşmiş durumda olduklarını görüyoruz.  Bu yazarların kitaplarının Fom Kitap’tan çıkmasını nasıl sağlıyorsunuz? Projelendirme yoluyla siz onlara teklifte mi bulunuyorsunuz yoksa onlar mı kendi projeleriyle, fikirleriyle size geliyor?

Tabi bu isimlere hemen Ayla Çınaroğlu’nu, Süleyman Bulut’u ve rahmetli Sennur Sezer’i de eklemek gerekir. Hepsi çocuk edebiyatımızda 30 yılı aşan bir emeğe sahip. Ve sanıyorum bu isimlerin tamamının buluştuğu tek yayınevi biziz. Üstelik “jest” olsun diye kıramayıp bir dosya vermiş de değiller. Hemen hepsinin beşin üzerinde kitapları var yayınlanmış, yayına hazırlanan… Çok mutluyuz bu konuda. Deneyimli yazarların yayınevimize gösterdikleri güven, yeni yazarların da okurların da güvenini arttıran bir durum. Üstelik biz de ekip olarak kendilerinden çok şey öğreniyoruz. 

Bu konu çizerlerimiz için de geçerli. Ağırlıklı olarak genç çizerlerle çalışsak da Mustafa Delioğlu’nun, rahmetli Nazan Erkmen’in, Ferit Avcı’nın Ergün Gündüz’ün işleri de yayınevimize her zaman değer katmakta. 

Açıkçası genelde proje götürmüyoruz. Proje ile kapısını çaldığımız belki de tek yazar Elvan Pektaş Deniz. Kendisinden milli mücadele dönemini anlatan bir kitap istemiştik: Gönderen Mustafa Kemal. Çok sevildi, çok okura ulaştı, çok etkiledi okuru. Ama diğer yazarlarımıza proje götürmek yerine, onlardan dosya istemeyi tercih ettik. Hepsinden ilk dosyayı biz istedik. Ne yazarlarsa yazsınlar, editoryal çalışma dahilinde, hevesle bekliyorduk. Ardından güven ilişkisi gelişince devamı geldi.

Sormadan olmaz, mutfakta neler var?

Mutfaktakilere gelmeden önce, çevirmenlerimizden hiç bahsetmedik. Biz klasiklerin çevirilerinde de farklı bir yaklaşım içindeyiz. Betül Avunç, Bilgin Adalı, Aslı Tohumcu gibi yazarların çevirdiği klasikleri yayınlamayı tercih ediyoruz. Yazar ve çizerlerden uzunca bahsedip de bu konuya değinmemek olmaz diye düşünüyorum.

Mutfakta çok kitap var. Bugünlerde “Bob” serisinin yeni kitabı Bob ve Dostluk Sanatı okurla buluşuyor. Yüz binlerce okura ulaşan ve çok sevilen “Çetin Ceviz” serisinin yeni kitabı bir aya kadar çıkmış olacak. Çok yakından tanıdığınız iki yazarın yeni dosyaları 2022 sürprizi olsun. Ve tabii Andersenli yazarımız Cao Wenxuan’dan ve Isol’den de yeni birer kitabın haberini verebilirim.